Πώς παράγουν οι μέλισσες το πευκόμελο;

Το πευκόμελο είναι μέλι μελιτώματος. Δηλαδή, οι μέλισσες συλλέγουν το μελίτωμα (εκχυλίσμα σακχάρων) από ένα είδος εντόμων, την Μαρχαλίνα την ελληνική (Marchalina hellenica), κοινώς «βαμβακάδα» ή εργάτης του πεύκου, που ζει τρεφόμενο από το χυμό ορισμένων πεύκων, όπως το κοινό πεύκο (επιστ.  Pinus halepensis), γνωστό με την ονομασία Χαλέπιος Πεύκη και το Θασίτικο πεύκο ή Τραχεία πεύκη (επιστ. Pinus brutia). Οι μέλισσες συλλέγουν το μελίτωμα, το εμπλουτίζουν, το επεξεργάζονται και έτσι παράγουν το μέλι. Το έντομο Marchalina hellenica ξεκινά να εκκρίνει σάκχαρα σε μεγάλες ποσότητες από τα μέσα Αυγούστου έως την άνοιξη της επόμενης χρονιάς. Οι μέλισσες συγκεντρώνουν αυτές τις μελιτοεκκρίσεις για την παραγωγή πευκόμελου κυρίως από τον Αύγουστο μέχρι τον Οκτώβριο.

Το πευκόμελο αντιπροσωπεύει σχεδόν το 65% της συνολικής παραγωγής μελιού στην Ελλάδα. Οι κύριες περιοχές παραγωγής του είναι η βόρεια Εύβοια, η Χαλκιδική, η Θάσος, η Σκόπελος, η Ζάκυνθος και η Ρόδος.

Σε τι διαφέρει το πευκόμελο από τα άλλα μέλια;

Γεύση

Λόγω της χαμηλής συγκέντρωσης σακχάρων παρουσιάζει μια ήπια γλυκύτητα. Η γεύση του είναι ξυλώδης και θυμίζει καραμέλα.

Άρωμα

Ιδιαίτερο και πικάντικο. Συγκρίνεται με το άρωμα του ιωδίου.

Χρώμα

Απόχρωση κοκκινο-καφέ. Το χρώμα του πευκόμελου είναι πιο σκούρο από το θυμαρίσιο μέλι. Αυτό που παράγεται κατά τη διάρκεια της άνοιξης έχει πιο ανοιχτό και διαυγές χρώμα συγκριτικά με το μέλι του φθινοπώρου.

Κρυστάλλωση

Τα αμιγή πευκόμελα παραμένουν ρευστά, δεν κρυσταλλώνουν,  για περισσότερο από ενάμιση χρόνο. Το  γεγονός αυτό αποδίδεται στην χαμηλή περιεκτικότητα τους σε γλυκόζη.

Διατροφική αξία

Το πευκόμελο διακρίνεται για την υψηλή θρεπτική του αξία  χάρη στην  πλούσια περιεκτικότητα του σε μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Το ελληνικό πευκόμελο μάλιστα παρουσιάζει υψηλές συγκεντρώσεις σε ασβέστιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, σίδηρο, χαλκό κ.α.

Τι έχει αποδείξει η επιστημονική έρευνα για το πευκόμελο;

Το μέλι πεύκου είναι καλύτερη πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών.

Μελέτη του 2007 που πραγματοποιήθηκε σε  διάφορες ποικιλίες μελιού διαπίστωσε ότι τα μέλια μελιτώματος (όπως το πευκόμελο) έχουν μεγαλύτερες αντιοξειδωτικές ιδιότητες από αυτά που οι μέλισσες παράγουν όταν τρέφονται με νέκταρ ανθέων.

Table 1.

Μία παρένθεση:

Στα πιο «κλασσικά» αντιοξειδωτικά συστατικά των φυτικών τροφών συγκαταλέγονται η βιταμίνη C, η βιταμίνη Ε, το β- καροτένιο, το σελήνιο, τα φλαβονοειδή, οι τανίνες και τα φαινολικά συστατικά.

Τα αντιοξειδωτικά αυτά συστατικά εμπεριέχονται σε διαφορετικές αναλογίες στα τρόφιμα φυτικής προέλευσης και αποτελούν το «αντίδοτο» για την καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών(ασταθή μόρια) στον οργανισμό μας.

Οι ελεύθερες ρίζες, στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν την σταθερότητα που χρειάζονται, προκαλούν ζημιές σε άλλα κύτταρα έχοντας σαν συνέπεια την πρόωρη γήρανση του οργανισμού γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια νοσήματα όπως ο διαβήτης και τα καρδιαγγειακά. [1]

Tα αντιοξειδωτικά λοιπόν μεταξύ άλλων δρουν καρδιοπροστατευτικά, αντικαρκινικά, αντιαλλεργικά, προστατεύουν οστά και αρθρώσεις, ενισχύουν την όραση, βελτιώνουν τις πνευµατικές ικανότητες και την ψυχική διάθεση, διατηρούν το δέρµα ελαστικό. [2]

Σύμφωνα με μία άλλη έρευνα(2009) ως προς την αντιοξειδωτική δράση, την περιεκτικότητα σε φαινολικά και ανόργανα συστατικά, καθώς και άλλες φυσικοχημικές ιδιότητες το πευκόμελο αναδείχθηκε από τις καλύτερες εναλλακτικές για την ζάχαρη ανάμεσα σε διάφορες ποικιλίες μελιών. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ως φυσικό γλυκαντικό, παρέχει στον ανθρώπινο οργανισμό βασικά μέταλλα και αποτελεί μια ιδιαίτερα καλή πηγή καλίου.

Το κάλιο είναι ένα μεταλλικό στοιχείο απαραίτητο για τη ζωή. Ενισχύει την εύρυθμη λειτουργία βασικών οργάνων, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς και των νεφρών.

Προηγούμενη έρευνα (2004), σχετικά με τα πευκόμελα των ελληνικών δασών, είχε επιβεβαιώσει ότι όλες οι τιμές της σακχαρόζης, της φρουκτόζης, της γλυκόζης, της περιεκτικότητας σε νερό, της ηλεκτρικής αγωγιμότητας και της ολικής οξύτητας κυμαίνονται εντός των ορίων που ορίζει ΕΕ για τα μέλια.

Το μέλι πεύκου επιδεικνύει τις υψηλότερες αντιβακτηριδιακές επιδόσεις. 

Στα πλαίσια μελέτης(2012) που δημοσιεύθηκε στο «The Journal of Microbiology, Biotechnology and Food Sciences», πραγματοποιήθηκε συγκριτική έρευνα αντιβακτηριδιακών ιδιοτήτων σε 18 διαφορετικά είδη μελιού, μεταξύ των οποίων και το διάσημο μέλι Manuka. Οι αναλύσεις περιελάμβαναν τόσο μέλια ανθέων όσο και μέλια μελιτώματος. Αυτό που οι ερευνητές διαπίστωσαν είναι ότι το ελληνικό μέλι πεύκου υπερτερεί των υπολοίπων σε ότι αφορά τις αντιβακτηριδιακές του επιδόσεις. Η αντιβακτηριδιακή δράση μετρήθηκε ενάντια σε 5 διαφορετικά βακτήρια: Escherichia coli, Serratia marcescens, Bacillus sphaericus, Staphylococcus epidermidis και Bacillus subtilis.

Table 2. 

Here’s what you didn’t know about Greek pine honey!

How do bees actually produce pine honey?

Pine honey is a type of honeydew honey. It is produced by honey bees that collect honeydew (sugary secretions) from a scale insect species, Marchalina Hellenica, (known as “Vamvakada”, “worker”) which lives on the sap of certain pine species, such as Chalepeios and Trachea pines. The bees collect the honeydew, enrich it, process it and thus produce the honey. Marchalina Hellenica begins to secrete large quantities of sugars from mid-August to spring next year. Bees gather these secretions for the production of pine honey mainly from August to October.

Pine honey is almost 65% of total honey production in Greece. Main production areas of pine honey are the northern Euboea, Chalkidiki, Thassos, Skopelos,  Zakynthos, and Rhodes. 

How is Greek pine honey different from other honey varieties?

 

Taste

Due to the low concentration of sugars is not too sweet. Its flavor is woody and reminds of caramel.

Aroma

Particular, malty, spicy aroma. It is compared to the aroma of iodine.

Colour

The color of pine honey is typical but darker than the thyme honey. Pine honey produced during the spring time is lighter and clearer than that produced in the autumn.  Νearly red-brown color.

Crystallisation

Crystallization of pine honey is very slow since the natural content of glucose is low. Pure pine honey remains fluid for more than one and a half year.

Nutritional value

Pine honey is of high nutritional value which is indicative of its high content of minerals. It also contains plenty of different substances. Greek pine honey especially has a great content of minerals and trace elements such as calcium, magnesium, zinc, iron, copper, etc.

4 Research studies that prove Greek pine honey’s value

Pine honey is a better source of antioxidant substances.

In general, honey is one source of antioxidants but, according to a research study (2007) honey generated by bees feeding on honeydew has greater antioxidant properties than that produced by bees feeding on nectar (Table 1).

A parenthesis:

Naturally occurring antioxidants are important ingredients of many foods and keenly sought in many ‘health foods’. 

Vitamin C, vitamin E, b-carotene, selenium, flavonoids, tannins, and phenols are just a few of these valuable antioxidant substances.

These antioxidants are contained in different proportions in the food of plant origin and are the “antidote” against free radicals(unstable molecules) in our body.

Free radicals, in their effort to provide the stability they need, cause damage to other cells, resulting in premature aging of the body, which can lead to other chronic diseases such as diabetes and cardiovascular disease. [1]

Well, antioxidants, among other things, act in a cardioprotective, anticancer, antiallergic way, they protect bones and joints, they enhance the vision, they improve mental abilities and mood, and even restore skin’s elasticity. [2]

According to another evaluation (2009) of antioxidant activity, phenolic, mineral contents and some physicochemical properties of several pine honey researchers found it to be among the best sugar alternatives of all the kinds of honey. As a natural sweetener, it provided the human body with essential minerals. The researchers state that pine honey is a particularly good source of potassium. It is also rich in a number of other minerals aside from potassium. Such as calcium, iron, phosphorus, magnesium, sodium and zinc.

Potassium is a mineral that’s essential for life. It’s necessary for the major organs to work properly, including the heart and kidneys. 

A previous research (2004) on honeydew pine honey of Greek forests had found all values of sucrose, fructose, glucose, water content, electrical conductivity and total acidity within the EU limits (EU Directive 2001).

Pine honey exhibits the highest antibacterial performance.

A 2012 study published in The Journal of Microbiology, Biotechnology and Food Sciences, did some research into honey varieties. The aim was to compare the properties of 18 different kinds of honey. The testing included both floral and forest honey. Researchers found Greek pine honey to be better than all the others with regards to its strong anti-bacterial properties. It exerted antibacterial effects against the following bacterium: Escherichia coli, Serratia marcescens, Bacillus sphaericus, Staphylococcus epidermidis & Bacillus subtilis.(Table 2).

 

Πηγές | References

[1] Αντιοξειδωτικά συστατικά: Τι είναι; Γιατί σας αφορούν; Γιατί γίνεται τόσος ντόρος; 

[2] Αντιοξειδωτικά: Τι είναι και τι κάνουν; Θοδωρής Γιάνναρος, 2010

[3] Morphology and life cycle of Marchalina hellenica (Gennadius) (Hemiptera: Margarodidae) on pine (Parnis Mt.) and fir (Helmos Mt.) forests of Greece Nicolaos Bacandritsos, Costas Saitanis, and Iosif Papanastasiou Annales de la Société entomologique de France (N.S.) Vol. 40 , Iss. 2, 2004

[4] John Wiley & Sons, Inc.. “Honeydew Honeys Are Better Antioxidants Than Nectar Honeys.” ScienceDaily. ScienceDaily, 27 February 2007

[5] Alnaimat, S., Wainwright, M. and Al’Abri, K.( 2012). Antibacterial potential of honey from different origins: a comparison with Manuka Honey. J. Microbiol. Biotechnol. Food Sci. 1(21) 1328–1338.

[6] Evaluation of antioxidant activity, phenolic, mineral contents and some physicochemical properties of several pine honeys collected from Western Anatolia Mehmet Akbulut, Mehmet Musa Özcan, and Hacer Çoklar. International Journal of Food Sciences and Nutrition Vol. 60 , Iss. 7, 2009